Frekwencja wyborcza na godz. 17:00 bije rekordy! Sprawdź, które województwo przoduje

W niedzielę, 1 czerwca, Polacy tłumnie udali się do urn, aby wziąć udział w drugiej turze tzw. wyborów prezydenckich. Według danych Państwowej Komisji Wyborczej (PKW) na godzinę 17:00 frekwencja wyniosła 54,91%, co oznacza wzrost w porównaniu z poprzednimi wyborami.

Frekwencja wyborcza 2024 – najważniejsze dane

• 15 534 938 – tyle kart do głosowania wydano do godz. 17:00.
• Najwyższa frekwencja – woj. mazowieckie (58,51%).
• Najniższa frekwencja – woj. opolskie (48,05%).

Porównanie z poprzednimi wyborami

• Pierwsza tura 2024 – frekwencja o 17:00 wyniosła 50,69%.
• Druga tura 2020 – w tym samym czasie głosowało 52,10% uprawnionych.

Szef PKW Sylwester Marciniak podkreślił, iż frekwencja w tym roku jest wyższa niż przed czterema laty, co może świadczyć o dużym zaangażowaniu obywateli w wybory.

Cisza wyborcza i kary za jej złamanie

Głosowanie trwało do godz. 21:00, a do tego momentu obowiązywała cisza wyborcza. Za jej naruszenie grożą surowe sankcje – choćby 1 mln złotych grzywny.

Kto walczył o urząd prezydenta?

W drugiej turze zmierzyli się:

• Rafał Trzaskowski – kandydat Koalicji Obywatelskiej, prezydent Warszawy.
• Karol Nawrocki – popierany przez PiS, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Wyniki wyborów poznamy już wkrótce, ale już teraz widać, iż Polacy chętnie korzystają z prawa wyborczego.

Podsumowanie: Z czym Polska zmierzy się po ogłoszeniu wyników wyborów?

Odbywająca się dziś druga tura tzw. wyborów prezydenckich, może wprowadzić Polskę w poważny kryzys konstytucyjny. Zgodnie z art. 129 ust. 1 Konstytucji RP, ważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza Sąd Najwyższy. w tej chwili obowiązek ten realizuje Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. Jednakże, w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), pojawiają się poważne wątpliwości co do legalności i niezależności tej Izby.

Wątpliwości co do legalności Izby Kontroli Nadzwyczajnej

W wyroku z 19 listopada 2019 r. w sprawach połączonych C-585/18, C-624/18 i C-625/18, TSUE wskazał, iż sposób powoływania sędziów do nowo utworzonych izb Sądu Najwyższego, w tym Izby Dyscyplinarnej, może naruszać zasadę niezawisłości sądów. Trybunał podkreślił, iż udział Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) w tym procesie budzi wątpliwości co do jej niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Choć orzeczenie dotyczyło Izby Dyscyplinarnej, jego tezy mają zastosowanie również do Izby Kontroli Nadzwyczajnej, której sędziowie zostali powołani w podobny sposób.

Podobne stanowisko zajął ETPC w wyroku z 22 lipca 2021 r. w sprawie Reczkowicz przeciwko Polsce (skarga nr 43447/19), stwierdzając, iż Izba Dyscyplinarna nie jest sądem ustanowionym ustawą w rozumieniu art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Trybunał wskazał na poważne nieprawidłowości w powoływaniu sędziów do tej Izby, co narusza prawo do rzetelnego procesu. W kontekście procesu nominacyjnego ETPC potwierdził, iż KRS nie zapewnia wystarczających gwarancji niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Oceniając nieprawidłowości przy ustanowieniu i obsadzeniu Izby Dyscyplinarnej, ETPC przesądził, iż niweczą one legitymację Izby w sposób pozbawiający ją atrybutów sądu. Konkluzje ETPC mogą mieć przełożenie również na Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN oraz innych sędziów powołanych w procedurze ukształtowanej w 2018 r.

Konstytucyjne konsekwencje braku stwierdzenia ważności wyborów

Zgodnie z art. 130 Konstytucji RP, Prezydent obejmuje urząd po złożeniu przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego. Jednakże, przysięga ta może być złożona dopiero po stwierdzeniu ważności wyboru przez Sąd Najwyższy. jeżeli orzeczenie to zostanie wydane przez organ, którego legalność jest kwestionowana, może to prowadzić do sytuacji, w której objęcie urzędu przez nowo wybranego Prezydenta będzie uznane za nielegalne.

Taka sytuacja mogłaby prowadzić do poważnego chaosu konstytucyjnego oraz destabilizacji organów państwa. W skrajnych przypadkach może być wykorzystywana przez decydentów politycznych do wprowadzenia nadzwyczajnych środków konstytucyjnych, takich jak stan wyjątkowy lub choćby stan wojenny (na podstawie art. 229–234 Konstytucji RP), co stwarza poważne ryzyko dla porządku prawnego i demokratycznego ustroju państwa.

Potrzeba reformy i przywrócenia praworządności

Aby uniknąć takiego scenariusza, konieczne jest podjęcie działań mających na celu przywrócenie niezależności sądownictwa w Polsce. W szczególności, należy zapewnić, iż organy odpowiedzialne za stwierdzanie ważności wyborów są niezawisłe i ustanowione zgodnie z prawem. Tylko w ten sposób można zagwarantować, iż wybory prezydenckie odbędą się w sposób legalny i zgodny z konstytucją, a ich wynik będzie powszechnie akceptowany.

Materiał w zakresie zagrożenia powstał na podstawie analizy prawnej przygotowanej przez Kancelarię Lega Artis, która zastrzega sobie wszelkie prawa autorskie do niniejszej publikacji.