W ciągu ostatnich dekad Chiny stały się dominującą siłą na globalnym rynku leków. Przez długi czas branża farmaceutyczna zdominowana była przez kilku graczy pochodzących z państw Zachodu. Chińczycy, z początku zajmujący się podwykonawstwem, w tej chwili są coraz bardziej aktywni, stawiając wyzwanie firmom zachodnim, coraz bardziej nastawiając się na innowacje oraz badania i rozwój. Duże znaczenie ma również wykorzystanie ogromnego rynku wewnętrznego, jak i wsparcia państwowego. w tej chwili Chiny to drugi największy rynek na świecie, po Stanach Zjednoczonych. Wielkość rynku wzrosła z 1,21 biliona RMB w 2010 r. do 2,97 biliona RMB w 2024 r.[1], co pokazuje skalę rozwoju tejże branży w Państwie Środka. w tej chwili chiński rynek farmaceutyczny odpowiada za aż 29,5% światowego rynku prac badawczo-rozwojowych w tym zakresie[2]. Jednakże centralna rola Chin w globalnych łańcuchach dostaw produktów farmaceutycznych rodzi również pytania dotyczące zależności, odporności i podatności geopolitycznej. Zrozumienie pozycji Chin w tym sektorze jest zatem najważniejsze zarówno dla rządów, jak i specjalistów z branży.
Chiny stały się potęgą w globalnym przemyśle aktywnych składników farmaceutycznych. W czerwcu 2025 r. odpowiadały za około 20% globalnej produkcji, dostarczając je do ponad 180 krajów[3]. Chińskie moce produkcyjne stanowią ponad 2 mln ton składników rocznie, obejmując przy tym ponad 2000 unikalnych produktów leczniczych. W obrębie branży działa ponad 1500 producentów, spośród których ponad 500 zarejestrowanych jest w amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków[4]. Z finansowego punktu widzenia prognozuje się, iż chiński rynek aktywnych składników farmaceutycznych wzrośnie z 15,9 mld dol. w 2025 r. do 23,3 mld dol. do 2030 r., co odzwierciedla średnioroczną stopę wzrostu na poziomie 7,86%, która plasuje się znacznie powyżej średniej światowej[5].
Również według raportu HSBC, tendencja wzrostowa powinna się utrzymać — prognozy sugerują około 10-procentowy wzrost sprzedaży produktów i 11-procentowy wzrost zysków w 2025 r. dla chińskich firm farmaceutycznych[6]. Co więcej, globalne koncerny farmaceutyczne coraz bardziej cenią chińskie projekty, zaś liczba umów licencyjnych zwiększa się[7]. Chińscy producenci leków w ciągu kilku lat przeszli od niewielkiej obecności na globalnym rynku licencji do dominującej pozycji. Ta zmiana strukturalna, na którą składa się silna sprzedaż i przychody z licencji stanowią podstawę ponadprzeciętnych wyników sektora i pozytywnych prognoz analityków[8].
Omawiając tematykę branży farmaceutycznej w Państwie Środka, nie sposób nie wspomnieć o historii tejże branży, której to stopniowy wzrost umożliwił osiągnięcie pozycji dominującej na świecie, którą to Chiny mogą cieszyć się obecnie. Pod koniec XX w. oraz na początku XXI w. Chiny odgrywały rolę wiodącego producenta aktywnych substancji farmaceutycznych i leków generycznych. Specjalizacja ta wynikała z wolumenu produkcji, jakim Państwo Środka mogło się pochwalić, oraz wynikającą z niego efektywnością kosztową. Zachodnie firmy szukały zatem w Chinach opłacalności produkcji, nie zaś innowacji. Chiny zresztą w tym czasie notowały deficyt jeżeli chodzi o wydatki na badania i rozwój w tejże branży. Pojawiły się jednak plany rozwoju, które to zostały ujęte w programach, takich jak “Healthy China 2030” czy też “Made in China 2025”. Dzięki tym inicjatywom, gałęzie takie jak biomedycyna i wysokowydajne urządzenia medyczne, uznane zostały za najważniejsze dla uzyskania globalnej konkurencyjności. W następstwie skierowano tam znaczne środki finansowe i zachęty polityczne, co miało prowadzić do innowacji i samowystarczalności. Usprawniono ścieżki regulacyjne, stworzono zachęty dla zagranicznych inwestycji w badania i rozwój, a co najważniejsze, wzmocniono w kraju przekonanie, iż Chiny powinny stać się liderem w dziedzinie innowacji farmaceutycznych[9].
Strategiczne inicjatywy rządowe, takie jak plan działania na rzecz wysokiej jakości rozwoju przemysłu farmaceutycznego na lata 2023–2025, przyjęty przez Radę Państwa w sierpniu 2023 r., odegrały kluczową rolę we wspieraniu innowacji farmaceutycznych oraz profilaktyki zdrowotnej[10]. Narodowa Agencja Produktów Medycznych, niegdyś postrzegana jako wąskie gardło, przeszła radykalną transformację. Dołączyła do międzynarodowych organów harmonizacyjnych, takich jak Międzynarodowa Rada ds. Harmonizacji Wymagań Technicznych dla Produktów Farmaceutycznych Stosowanych u Ludzi, sygnalizując swoje zaangażowanie w stosowanie najlepszych praktyk na świecie. Agencja wprowadziła także przyspieszone procedury przeglądu i zatwierdzania innowacyjnych leków, w szczególności tych, które odpowiadają na istotne, niezaspokojone potrzeby medyczne w takich obszarach jak onkologia i choroby rzadkie. Skróciło to czas wprowadzania nowych terapii na rynek, czyniąc Chiny znacznie atrakcyjniejszym miejscem do prowadzenia badań klinicznych i wprowadzania nowych produktów. Gotowość rządu do umieszczania innowacyjnych leków na Krajowej Liście Leków Refundowanych również okazała się przełomowa, gwarantując dostęp do rynku i większą ilość nowych terapii, często po niższych cenach[11].
W 2025 r. chiński sektor farmaceutyczny osiągnął bardzo dobre wyniki, które napędzane są w dużej mierze wzrostem dochodów z licencji. Chińskie umowy licencyjne stanowiły około 50% globalnej wartości takich transakcji w pierwszych ośmiu miesiącach 2025 r., a także odnotowały wzrost z 30% w 2024 r. oraz prawie zerowego poziomu w 2018 r.[12] Przemysł ten przechodzi głębokie przemiany i zmierza w kierunku innowacji, z czym wiążą się inicjatywy wspierane przez rząd, nakłady na badania i rozwój, a także potrzeby podyktowane zmianami demograficznymi. W Chinach obserwujemy rosnący udział klasy średniej, a społeczeństwo się starzeje, co powoduje zwiększenie potrzeb w zakresie opieki zdrowotnej.
Analizując aktualne dane dotyczące udziału koncernów farmaceutycznych na rynku chińskim, warto wspomnieć, iż największym graczem na chińskim rynku farmaceutyków jest w tym roku duński Novo Nordisk. Wiąże się to z wejściem firmy na chiński rynek leków przeciw otyłości z preparatem Wegovy oraz faktem, iż prawie połowa dorosłych Chińczyków ma nadwagę lub jest otyła[13]. Na drugiej pozycji znalazła się AstraZeneca, zaś zaraz za nią chiński Jiangsu Hengrui Pharmaceuticals. Wydatki Hengrui na badania i rozwój w 2023 r. wyniosły 6,15 mld yuanów, co stanowi ponad jedną czwartą całkowitych przychodów firmy. Hengrui wzmacnia swoją pozycję w obszarach takich jak onkologia, choroby układu krążenia i zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, a także odnotowuje postępy w zakresie ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego. Chińska firma Shijiazhuang Pharmaceutical Group znalazła się na czwartym miejscu w rankingu w 2025 r., umacniając swoją pozycję lidera dzięki rozbudowie portfolio produktów, globalnym działaniom badawczo-rozwojowym i strategicznym innowacjom. Firma aktywnie rozwija ponad 130 innowacyjnych projektów leków z zakresu onkologii, neurologii, kardiologii, immunologii, metabolizmu i przeciwzakaźnych. Planując zgłoszenie ponad 50 nowych produktów lub wskazań do zatwierdzenia na rynku w ciągu najbliższych pięciu lat, CSPC realizuje jeden z najbardziej ambitnych programów badawczo-rozwojowych w chińskim sektorze farmaceutycznym. Strategia globalnej ekspansji firmy nabiera tempa, a w tej chwili na całym świecie prowadzi ona badania kliniczne nad 19 innowacyjnymi lekami. Przełomowym osiągnięciem było zatwierdzenie leku przeciwnadciśnieniowego Xuanning, który jako pierwszy lek oparty na nowatorskiej cząsteczce opracowany przez chińską firmę otrzymał pełną aprobatę Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków. Piąta pozycja na chińskim rynku farmaceutyków należała do Chongqing Zhifei Biological Products. Działalność firmy sygnalizuje rosnące znaczenie szczepionek i produktów biologicznych w Chinach. Zhifei skorzystało na rosnącym popycie na szczepionki przeciwko HPV i chorobom układu oddechowego, pozycjonując się jako lider w gwałtownie rozwijającym się segmencie profilaktycznej opieki zdrowotnej[14]. Mimo, iż zachodnie firmy przez cały czas mają silną pozycję na rynku, widoczna jest również tendencja rozwojowa koncernów chińskich, na co niewątpliwie wpływ ma ich innowacyjność.
Chiński ekosystem „AI + Pharma” dynamicznie się rozwija i oczekuje się, iż w przyszłości AI odegra kluczową rolę w redukcji kosztów badań i rozwoju oraz poprawie efektywności dzięki bardziej zoptymalizowanym możliwościom integracji danych, co przyczyni się do dalszego rozwoju badań farmakologicznych[15]. Dzięki integracji innowacji programowych i sprzętowych w procesie badawczo-rozwojowym – od identyfikacji leków, przez selekcję kandydatów, po walidację danych, Chiny mają szansę stać się liderem w odkrywaniu leków z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Chiński system ubezpieczeń zdrowotnych dzięki dużej populacji zapewnia ogromny zestaw narzędzi do nauki dla modeli sztucznej inteligencji[16].
Poza licencjonowaniem i innowacjami, Chiny eksportują również swoje farmaceutyczne osiągnięcia poprzez tzw. „Jedwabny Szlak Zdrowia”. W ramach tej inicjatywy, będącej częścią szerszej Inicjatywy Pasa i Szlaku, Chiny sfinansowały infrastrukturę opieki zdrowotnej w Afryce, Azji i na Bliskim Wschodzie, od szpitali w Wybrzeżu Kości Słoniowej po produkcję farmaceutyczną w Nigerii. Projekty te to jednak nie akty dobrej woli, ale narzędzia soft power mające na celu budowanie długoterminowych więzi gospodarczych i wzmacnianie wizerunku Chin jako życzliwego, globalnego lidera w dziedzinie zdrowia. Jednak w praktyce rodzi to pytania dotyczące zależności i wpływów[17].
Wraz z rozwojem konkurencji technologicznej w sektorze biotechnologicznym, Chiny coraz bardziej koncentrują się na pobliskich regionach, aby złagodzić presję na łańcuchy dostaw wywołaną przez USA. W ramach tej transformacji, Azja Południowo-Wschodnia stała się preferowanym kierunkiem. Bliskość geograficzna stanowi dla Chin doskonałą okazję do dywersyfikacji łańcucha dostaw ze Stanów Zjednoczonych, aby uniknąć ryzyka lub przerw w dostawach. ASEAN dysponuje rozległymi sieciami handlowymi, infrastrukturą i rosnącymi możliwościami produkcyjnymi. Kraje ASEAN są postrzegane jako kluczowi gracze w przekształcaniu łańcuchów dostaw na potrzeby rozwoju chińskiej biotechnologii. Co więcej, dzięki populacji przekraczającej 600 mln i gwałtownie zmieniającym się zapotrzebowaniem na opiekę zdrowotną, region ten stwarza Chinom znaczące możliwości zwiększenia swoich wpływów i udziału w rynku. Oferując dostęp do zaawansowanych technologii, chińskie firmy mogą wykorzystać lokalne dane do opracowywania produktów biofarmaceutycznych, usług i standardów dostosowanych do specyficznych potrzeb regionu, co może potencjalnie doprowadzić do rosnącej zależności od chińskiej biotechnologii. Co więcej, silne uzależnienie regionu od zewnętrznych technologii i wiedzy specjalistycznej może narazić go na znaczne ryzyko w przypadku napięć geopolitycznych. Na przykład, trwająca konkurencja między Stanami Zjednoczonymi a Chinami o produkty biofarmaceutyczne, w tym kwestie związane z własnością intelektualną i dostępem do rynku, doprowadziła już do kontroli eksportu i zakłóceń w technologiach niezbędnych do rozwoju i produkcji biofarmaceutyków. Takie okoliczności mogą wywierać dodatkową presję na kraje Azji Południowo-Wschodniej, zmuszając je do opowiedzenia się po stronie dostępu technologicznego i inwestycji, podważając tym samym autonomię tych państw[18].
Szacuje się, iż choćby 95% importowanego przez Europę i USA ibuprofenu jest wyprodukowane w Chinach. Ponadto 70% paracetamolu, 80% kluczowych antybiotyków i 80% metforminy na świecie pochodzi z Chin. Liczby te podkreślają prawie monopolistyczną pozycję Chin jeżeli chodzi o najważniejsze farmaceutyki[19]. Co więcej, chińscy producenci farmaceutycznych substancji aktywnych obniżają ceny choćby o 50%[20]. W konsekwencji choćby Indie, oferujące konkurencyjne ceny nie są w stanie rywalizować na takim poziomie. W tej sytuacji Stany Zjednoczone lub Europa tym bardziej nie mają szans na konkurowanie z produktami chińskimi, zaś cła i ukierunkowana polityka przemysłowa wydają się być niezbędne[21]. Z drugiej strony cła mogą powodować zakłócenia w łańcuchach dostaw i dostępności leków, a także wyższe ceny, co może okazać się szczególnie dotkliwe dla państw o niskich i średnich dochodach[22].
Europa staje się coraz bardziej zależna od Chin w zakresie najpopularniejszych leków. W wyniku rosnącej konkurencji cenowej ze strony Chin, część europejskich dostawców zamyka swoje fabryki. Oprócz zamknięcia fabryk w Brindisi i Haverhill[23] francuska firma Euroapi zmniejszy produkcję 13 składników medycznych. Dotyczy to paracetamolu i metamizolu, a także szeregu innych popularnych leków stosowanych w niewydolności serca, marskości wątroby, nadciśnieniu i chorobach nerek[24]. Udział w rynku prawdopodobnie przypadnie chińskim firmom farmaceutycznym, takim jak Shandong Xinhua, China Grand, Hebei Jiheng i Zhejiang Haisen. Według Critical Medicines Alliance, grupy powołanej przez Komisję Europejską, która po raz pierwszy spotkała się w kwietniu tego roku, Indie i Chiny produkują już od 60 do 80 % substancji czynnych w lekach sprzedawanych w Europie[25]. Europa stoi przed wyzwaniem zmniejszania zależności od zagranicznych dostawców kluczowych leków. Ursula von der Leyen uznała tę kwestię za priorytet niedługo po swoim wyborze na drugą kadencję na stanowisko przewodniczącej Komisji Europejskiej w lipcu[26].
Niedobory leków występują na rynku europejskim bez przerwy, zaś problem się pogłębia. Niedobory dotyczą m.in. antybiotyków czy też witamin, szczytowym momentem jeżeli chodzi o przerwy w dostawach były lata 2022, 2023 i 2024, kiedy to zapasy aż 136 leków były krytycznie niskie[27]. Na braki te wpływ miały także chińskie ograniczenia związane z pandemią COVID-19. Zwiększenie bezpieczeństwa łańcucha dostaw będzie kosztowne, jako, iż substancje czynne pochodzące od chińskich dostawców są o 35-40 % tańsze niż te w krajach Zachodu, zaś cena jest często jedynym czynnikiem branym pod uwagę przez kupujących, o ile dostawcy spełniają standardy jakości[28]. Zmiany w obrębie łańcucha dostaw leków niewątpliwie będą testem dla europejskiego programu bezpieczeństwa gospodarczego. W pierwszym kroku Europejska Agencja Leków opublikowała listę 200 leków krytycznych[29]. Przyszła ustawa o lekach krytycznych ma na celu koordynację zamówień publicznych w całej Europie i stworzenie bardziej wyrównanych warunków działania dla europejskich firm, na przykład poprzez wymóg, aby importowane substancje czynne spełniały te same normy dotyczące wpływu na środowisko, co produkty europejskie[30].
Z podobnymi problemami związanymi z zależnością od chińskich farmaceutyków boryka się USA. Obawy związane ze zbytnim uzależnianiem amerykańskich łańcuchów dostaw leków od Chin gwałtownie wzrosło podczas pandemii COVID-19, ponieważ zamknięcie chińskich zakładów produkcyjnych uwypukliło ryzyko związane z poleganiem na Chinach w zakresie kluczowych leków i składników[31]. W związku z tym w sierpniu 2020 r. prezydent Donald Trump wydał rozporządzenie nakazujące Agencji ds. Żywności i Leków[32] utworzenie listy niezbędnych leków i kluczowych surowców, aby pomóc w zmniejszeniu zależności od zagranicznych dostawców tych produktów i większym skupieniu na produkcji krajowej[33]. Skala ekspozycji amerykańskiego łańcucha dostaw leków na produkty wyprodukowane w Chinach jest zróżnicowana. Niektóre źródła sugerują, iż stopień zależności USA od chińskich substancji czynnych z Chin wynosi zaledwie 8%[34], podczas gdy inne wskazują aż na 47%, jako iż uwzględniają pośrednią zależność – inny dostawca farmaceutyków dla USA, Indie, również są zależne od Chin[35]. Aby przeciwdziałać negatywnym skutkom zależności, administracja Trumpa wszczęła tzw. dochodzenie w ramach Sekcji 232, aby ocenić, czy import produktów farmaceutycznych i ich składników stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego[36].
Branża farmaceutyczna w Chinach również doświadcza jednak trudności. Egzekwowanie przepisów ochrony środowiska doprowadziło do zamknięcia około 145 firm produkujących substancje czynne i wpłynęło na małych i średnich producentów surowców. Ograniczona konkurencja umożliwiła pozostałym dostawcom podniesienie cen, co z kolei doprowadziło do krótkoterminowej niestabilności dostaw i presji na koszty[37]. Co więcej, pojawiają się również trudności w kontekście budowania swojej pozycji na rynkach zagranicznych. Sytuacja geopolityczna, w szczególności napięcia pomiędzy USA i Chinami utrudnią ekspansję na rynki zagraniczne. Propozycje legislacyjne w USA, takie jak ustawa BIOSECURE, powołując się na obawy dotyczące bezpieczeństwa narodowego, mają na celu ograniczenie roli niektórych chińskich firm biotechnologicznych w amerykańskim łańcuchu dostaw. Co więcej, chińskie firmy stoją przed wyzwaniem zbudowania globalnej infrastruktury komercyjnej, poruszania się w złożonych systemach refundacji w różnych krajach oraz co najważniejsze, zdobycia zaufania lekarzy i pacjentów, którzy mogą być bardziej zaznajomieni z uznanymi zachodnimi markami. Wymaga to długoterminowych inwestycji w marketing, i budowanie globalnej pozycji w zakresie jakości i niezawodności[38].
Podsumowując, ignorowanie chińskiego rynku farmaceutyków wydaje się być niemożliwe biorąc pod uwagę skalę rynku, a także coraz większą innowacyjność chińskich rozwiązań. Rynek chiński z pewnością oferuje duży potencjał wzrostu, co w połączeniu ze wsparciem rządowym i strategiom państwowym , a także rosnącym rynkiem krajowym jest wręcz bezprecedensowe. Będąc początkowo nisko kosztowym centrum produkcji, kraj ten stawia coraz śmielsze kroki w kierunku innowacji. Co więcej, zależność innych państw świata od dostaw z Państwa Środka jest faktem, zaś działaniom mającym na celu ograniczenie tej zależności warto uważnie się przyglądać. Z jednej strony dostawy z Państwa Środka zapewniły światowym producentom przewagę kosztową, ale jednocześnie stworzyły strukturalną zależność zarówno wśród państw Zachodu, jak i państw rozwijających się. Rządy dostrzegają problem tegoż uzależnienia, aczkolwiek poszukiwanie alternatywy nie jest łatwe, ani przede wszystkim tanie. Całkowite odcięcie się od Chin wydaje się być niemożliwe, ale być może rządy znajdą sposoby na dywersyfikację, np. poprzez strategię China + 1. Ostatecznie wpływ Chin na globalny rynek produktów farmaceutycznych podkreśla potrzebę zrównoważonej współzależności – zapewnienia efektywności i innowacyjności bez narażania na uszczerbek autonomii czy też stałego przepływu dostaw leków.
[1]https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12479303/#:~:text=The%20government%20has%20also%20implemented%20multidimensional%20incentives%2C,central%20challenge%20for%20the%20pharmaceutical%20sector’s%20transformation (dostęp: 12.11.2025 r.).
[2]Tamże
[3] https://www.apifdf.com/blog/apis-export-from-china/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[4] https://api.omrglobal.com/chinas-api-industry-2025-fueling-global-pharma-with-scale-and-precision/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[5] https://www.grandviewresearch.com/horizon/outlook/pharmaceutical-market/china (dostęp: 12.11.2025 r.).
[6] https://www.scmp.com/business/china-business/article/3328097/chinas-pharmaceutical-sector-surges-amid-robust-growth-sales-and-licensing-income (dostęp: 12.11.2025 r.).
[7] https://www.aastocks.com/en/stocks/news/aafn-con/NOW.1474374/latest-news/AAFN (dostęp: 12.11.2025 r.).
[8] https://www.scmp.com/business/china-business/article/3328097/chinas-pharmaceutical-sector-surges-amid-robust-growth-sales-and-licensing-income (dostęp: 12.11.2025 r.).
[9] https://www.drugpatentwatch.com/blog/the-dragon-awakes-charting-the-unstoppable-growth-of-chinese-pharmaceuticals-in-the-global-market/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[10] https://english.www.gov.cn/news/202308/25/content_WS64e8954ac6d0868f4e8ded54.html (dostęp: 12.11.2025 r.).
[11] https://www.drugpatentwatch.com/blog/the-dragon-awakes-charting-the-unstoppable-growth-of-chinese-pharmaceuticals-in-the-global-market/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[12] https://www.scmp.com/business/china-business/article/3328097/chinas-pharmaceutical-sector-surges-amid-robust-growth-sales-and-licensing-income (dostęp: 12.11.2025 r.).
[13] https://edition.cnn.com/2020/12/24/china/china-adult-overweight-intl-hnk (dostęp: 12.11.2025 r.).
[14] https://www.imd.org/ibyimd/asian-hub/chinas-pharmaceutical-sector-innovation-meets-demographic-driven-demand/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[15] https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12479303/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[16] https://restofworld.org/2025/ai-drug-discovery-startups-big-pharma-china/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[17] https://www.onyxnewsroom.com/the-rise-of-chinese-pharmaceuticals-and-biotech/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[18] https://carnegieendowment.org/research/2025/01/biopharmaceuticals-rising-chinas-strategic-pivot-to-southeast-asia-amid-great-power-tech-competition?lang=en (dostęp: 12.11.2025 r.).
[19] https://api.omrglobal.com/chinas-api-industry-2025-fueling-global-pharma-with-scale-and-precision/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[20] https://www.tribuneindia.com/news/himachal/chinas-price-war-hits-indian-active-pharmaceutical-ingredients-industry/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[21] https://prosperousamerica.org/china-now-producing-dozens-of-drugs-below-market-price-dumping-them-globally-is-next-move/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[22] https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(25)00780-9/fulltext (dostęp: 12.11.2025 r.).
[23] https://www.fiercepharma.com/manufacturing/amid-restructuring-plan-production-shortfalls-euroapi-translate-steep-half-year-sales (dostęp: 12.11.2025 r.).
[24] https://www.dcatvci.org/features/euroapi-announces-restructuring-plan/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[25] https://asia.nikkei.com/business/pharmaceuticals/europe-reliant-on-chinese-drugs-after-local-products-priced-out (dostęp: 12.11.2025 r.).
[26] https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/priorities-2019-2024/promoting-our-european-way-life/european-health-union/modernising-eu-pharmaceutical-legislation_en (dostęp: 12.11.2025 r.).
[27] https://www.reuters.com/sustainability/boards-policy-regulation/europe-struggles-with-chronic-drug-shortages-auditors-warn-2025-09-17/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[28] https://www.apifdf.com/blog/apis-export-from-china-scale-dynamics-and-global-impact/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[29] https://www.ema.europa.eu/en/news/first-version-union-list-critical-medicines-agreed-help-avoid-potential-shortages-eu (dostęp: 12.11.2025 r.).
[30] https://health.ec.europa.eu/system/files/2016- 11/qa_importation_0.pdf#:~:text=Answer:%20Article%2046(b)(2)(b)%20sets%20out%20that%20active,health%20equivalent%20to%20that%20of%20the%20EU (dostęp: 12.11.2025 r.).
[31] https://www.congress.gov/crs-product/R46304 (dostęp: 12.11.2025 r.).
[32] https://trumpwhitehouse.archives.gov/presidential-actions/executive-order-ensuring-essential-medicines-medical-countermeasures-critical-inputs-made-united-states/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[33] https://www.fda.gov/about-fda/reports/executive-order-13944-list-essential-medicines-medical-countermeasures-and-critical-inputs (dostęp: 12.11.2025 r.).
[34] https://qualitymatters.usp.org/index.php/over-half-active-pharmaceutical-ingredients-api-prescription-medicines-us-come-india-and-european (dostęp: 12.11.2025 r.).
[35] https://waysandmeans.house.gov/wp-content/uploads/2024/02/Schondelmeyer-Testimony.pdf (dostęp: 12.11.2025 r.).
[36] https://www.federalregister.gov/documents/2025/04/16/2025-06587/notice-of-request-for-public-comments-on-section-232-national-security-investigation-of-imports-of (dostęp: 12.11.2025 r.).
[37] https://api.omrglobal.com/chinas-api-industry-2025-fueling-global-pharma-with-scale-and-precision/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
[38] https://www.drugpatentwatch.com/blog/the-dragon-awakes-charting-the-unstoppable-growth-of-chinese-pharmaceuticals-in-the-global-market/ (dostęp: 12.11.2025 r.).
