Drogi Rodzicu, 15 lipca obchodzimy Światowy Dzień bez Telefonu Komórkowego. To dobra okazja, żeby wyłączyć dziecku telefon i przez dłuższą chwilę wspólnie, w gronie rodzinnym, zastanowić się nad tym, co powiedział prof. Manfred Spitzer:
„Każdy dzień bez telefona jest dobrym dniem. W momencie, gdy dasz dziecku telefon, będziesz walczyć każdego dnia – nie używaj go tutaj, nie używaj go teraz, etc. Dlatego moje rekomendacje dla rodziców są takie – póki dziecko nie skończy trzynastu, czternastu lat – żadnego telefona. Jeszcze raz – im dłużej jesteś w stanie odroczyć ten moment, tym lepiej dla twojego dziecka. Nie ma innej odpowiedzi”.
Manfred Spitzer to światowej sławy ekspert: psychiatra, psycholog i neurodydaktyk. Polecam trzy jego książki: „Epidemia telefonów. Zagrożenie dla zdrowia, edukacji i społeczeństwa”, „Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie” i „Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci”.
Krótkowzroczność, nadwaga, zaburzenia snu, wady postawy, stany przedcukrzycowe, wypadki w ruchu ulicznym – to tylko niektóre z zagrożeń dla Twojego dziecka związanych z nadmiernym korzystaniem z telefonu.
Oprócz problemów fizycznych, badania naukowe wskazują również na niebezpieczeństwa dla zdrowia psychicznego dzieci: lęki, depresję (m.in. samookaleczenia, myśli i próby samobójcze), stres, zaburzenia uwagi, zwiększoną agresywność i zmniejszoną zdolność empatii wobec rodziców i przyjaciół.
Co ważne, telefon szkodzi rozwojowi dziecka nie tylko w czasie, kiedy go używa, ale także wówczas, gdy telefonu używa mama lub tata podczas pełnienia obowiązków rodzicielskich.
Choć to może wydać się szokujące, używanie telefonu uzależnia tak jak alkohol, papierosy, cukier, a choćby kokaina. Dzieci uzależniają się szybciej i mocniej niż dorośli, a skutki tego uzależnienia są dużo bardziej niebezpieczne, szkodliwe.
Co jest potrzebne dziecku do prawidłowego rozwoju? Na szczęście, na to pytanie znamy odpowiedź już od dawna. Potrzebuje ono milionów wypowiedzianych do niego słów i dziesiątek tysięcy wspólnych zabaw z rodzicami – układania klocków, malowania obrazków, wspólnego czytania, śpiewania piosenek, gry w piłkę.
Teoretycznie, wszyscy rodzice powinni to wiedzieć.
Dlaczego tego w praktyce nie robią?
„Byliśmy zdecydowanie zbyt naiwni i zaślepieni tym, co udało się osiągnąć największym firmom technologicznym, a co w praktyce oznaczało zakłócenie procesu nauczania. Mam nadzieję, iż przestaniemy rozdawać pierwszoklasistom tablety, a damy im ołówki i nauczymy pisać listy” – ogłosił w lutym 2024 roku minister ds. dzieci i edukacji Danii Mattias Tesfaye.
Na uzależnianiu dzieci od ekranów najwięcej zyskuje wielki biznes, np. korporacje technologiczne: Tik Tok, Meta (Facebook, Instagram), Google (YouTube); producenci telefonów: Apple, Samsung, Xiaomi; firmy telekomunikacyjne: Play, Orange, Plus, T-Mobile.
Instytut Spraw Obywatelskich od lat apeluje do rządu o wprowadzenie ogólnopolskiego zakazu telefonów komórkowych w szkołach. Rekomendujemy też utworzenie Cyfrowego Funduszu Korkowego, który powinien stanowić wyodrębnione w budżecie państwa środki, pozyskiwane od korporacji zarabiających na uzależnianiu dzieci od ekranów. Pieniądze pochodzące z tego źródła w całości powinny być przeznaczane na profilaktykę w zakresie higieny cyfrowej i rozwiązywanie problemów związanych z cyberchorobami.
Steve Jobs, współtwórca iPhone’a, trzymał się żelaznej zasady handlarzy narkotyków: „Nigdy nie zażywaj własnego towaru, bo skończysz jak twoi klienci”. W wywiadzie dla „New York Timesa” Jobs powiedział, iż jego dzieci nigdy dotąd nie korzystały z iPada. „W naszym domu ograniczamy dzieciom dostęp do nowoczesnej techniki”.
Drogi Rodzicu,
specjaliści od lat wskazują, iż proszenie dzieci, które nie mają jeszcze umiejętności samokontroli, o dyscyplinę przy korzystaniu ze telefonów i mediów społecznościowych, które zostały zaprojektowane jako uzależniające, czyni z rodziców policjantów. Dodatkowo, jest źródłem frustracji dla wszystkich w rodzinie, ponieważ jest to zadanie niemożliwe.
Dlatego zachęcam Cię do tego, żeby Światowy Dzień bez Telefonu Komórkowego stał się dla Ciebie i Twojego dziecka okazją do zabawy, refleksji i zmiany.
Rafał Górski
prezes zarządu
Instytut Spraw Obywatelskich
kampania obywatelska Ratuj Dzieci!
