Правительство заставляет вас считать брусчатку перед домом. Новое обязательство от 2025 года - ловушка?

Rok 2025 przyniesie rewolucję dla milionów właścicieli domów jednorodzinnych w Polsce. Rząd finalizuje prace nad nowelizacją Prawa wodnego, która wprowadzi pozornie niewinny, ale w praktyce niezwykle uciążliwy obowiązek: przymusową inwentaryzację powierzchni uszczelnionych na każdej działce. Oznacza to, iż każdy właściciel będzie musiał z aptekarską precyzją zmierzyć i zgłosić do specjalnego, centralnego rejestru powierzchnię swojego dachu, podjazdu z kostki brukowej, tarasu czy choćby utwardzonych ścieżek w ogrodzie. Urzędnicy tłumaczą to koniecznością adaptacji do zmian klimatycznych i walką z tzw. „betonozą”, która przyczynia się do lokalnych podtopień podczas gwałtownych ulew. Jednak dla obywateli to przede wszystkim nowa biurokracja, potencjalne koszty i, co najgorsze, widmo dotkliwych kar finansowych za niedopełnienie formalności. Eksperci już teraz ostrzegają, iż nowe przepisy mogą być furtką do wprowadzenia w przyszłości powszechnego „podatku od deszczu”, a zebrane dane posłużą do jego precyzyjnego naliczania. czasu w przygotowanie jest coraz mniej, a niewiedza może kosztować tysiące złotych.

Nowy obowiązek w 2025 roku. Czym jest inwentaryzacja powierzchni uszczelnionych?

Nowe przepisy, które mają wejść w życie 1 stycznia 2025 roku, nakładają na właścicieli nieruchomości zabudowanych domami jednorodzinnymi obowiązek dokonania i zgłoszenia tzw. inwentaryzacji retencyjnej. W praktyce chodzi o dokładne określenie, jaka część naszej działki jest nieprzepuszczalna dla wody opadowej. Celem jest stworzenie ogólnokrajowej mapy retencji, która ma pomóc w planowaniu inwestycji hydrotechnicznych i zapobieganiu skutkom suszy oraz gwałtownych opadów.

W świetle projektu, za powierzchnie uszczelnione (trwale związane z gruntem) uznaje się wszystkie elementy, które uniemożliwiają swobodne wsiąkanie deszczówki w ziemię. Należą do nich przede wszystkim:

• Dachy budynków (mieszkalnych, garaży, budynków gospodarczych).
• Podjazdy, parkingi i miejsca postojowe wykonane z kostki brukowej, betonu, asfaltu czy płyt chodnikowych.
• Tarasu, patia i werandy o utwardzonej nawierzchni.
• Utwardzone chodniki i ścieżki ogrodowe.

Urzędnicy argumentują, iż świadomość skali „zabetonowania” kraju jest kluczowa dla bezpieczeństwa publicznego. Jednak dla milionów Polaków oznacza to konieczność chwycenia za miarkę i dokładnego przeliczenia każdego metra kwadratowego swojej posesji, co już teraz budzi ogromne kontrowersje i obawy o realne intencje ustawodawcy.

Kogo dokładnie dotyczy nowy przepis i jakie dane trzeba będzie zgłosić?

Obowiązek inwentaryzacji obejmie praktycznie wszystkich właścicieli domów jednorodzinnych, a także właścicieli innych nieruchomości, na których znajdują się powierzchnie uszczelnione o łącznej powierzchni przekraczającej 50 m². W zgłoszeniu, które będzie składane elektronicznie do nowego Centralnego Rejestru Retencji (CRR), trzeba będzie podać szereg szczegółowych informacji. Będzie to znacznie więcej niż tylko sucha liczba metrów kwadratowych.

Formularz zgłoszeniowy będzie wymagał podania następujących danych:

• Całkowita powierzchnia działki w metrach kwadratowych.
• Powierzchnia zabudowy (obrys budynków) w m².
• Łączna powierzchnia pozostałych terenów uszczelnionych, z podziałem na rodzaj nawierzchni (np. 120 m² kostki brukowej, 30 m² płyt tarasowych).
• Informacje o istniejących systemach zagospodarowania wód opadowych, takich jak zbiorniki na deszczówkę (z podaniem pojemności), studnie chłonne czy ogrody deszczowe.
• Dokumentacja fotograficzna lub prosty szkic sytuacyjny działki z naniesionymi powierzchniami.

Co istotne, za prawdziwość złożonych danych będzie odpowiadał właściciel nieruchomości pod rygorem odpowiedzialności karnej. Oznacza to, iż pomyłka w pomiarach lub celowe zaniżenie powierzchni może skutkować nie tylko karą finansową, ale również poważniejszymi konsekwencjami prawnymi.

Krok po kroku: Jak przygotować i złożyć zgłoszenie do urzędu?

Choć procedura może wydawać się skomplikowana, warto przygotować się do niej zawczasu, aby uniknąć stresu i błędów. Pierwszym terminem na złożenie inwentaryzacji będzie prawdopodobnie 31 grudnia 2025 roku. Aby prawidłowo przygotować zgłoszenie, należy postępować według następujących kroków:

Krok 1: Pomiary. Najważniejszy i najbardziej pracochłonny etap. Należy dokładnie zmierzyć wszystkie powierzchnie uszczelnione. Można to zrobić tradycyjną miarką lub skorzystać z darmowych narzędzi online (np. geoportali z ortofotomapą), które pozwalają na dosyć precyzyjne mierzenie powierzchni na podstawie zdjęć satelitarnych.

Krok 2: Dokumentacja. Warto przygotować prosty szkic działki, na którym zaznaczymy poszczególne elementy (dom, podjazd, taras) wraz z ich wymiarami. Dobrą praktyką będzie również zrobienie kilku zdjęć, które mogą być wymagane jako załącznik do elektronicznego wniosku.

Krok 3: Zgłoszenie elektroniczne. Wniosek będzie składany wyłącznie przez internet za pośrednictwem platformy, która zostanie udostępniona na początku 2025 roku. Do zalogowania się najprawdopodobniej będzie potrzebny Profil Zaufany lub e-dowód.

Dotkliwe kary za brak zgłoszenia. Ile może kosztować zignorowanie obowiązku?

Ustawodawca przewidział surowe sankcje dla osób, które zignorują nowy obowiązek lub podadzą w zgłoszeniu nieprawdziwe dane. System kar ma być stopniowy, ale dotkliwy finansowo. W pierwszej kolejności gmina wyśle wezwanie do uzupełnienia braku w terminie 30 dni.

Jeśli właściciel nieruchomości nie zareaguje, zostanie na niego nałożona jednorazowa opłata karna w wysokości 500 zł. To jednak dopiero początek. W przypadku dalszego uchylania się od obowiązku, organ będzie mógł nałożyć grzywnę w drodze decyzji administracyjnej, której wysokość może sięgnąć nawet 5000 zł. Co więcej, brak danych w systemie CRR może w przyszłości skutkować automatycznym naliczeniem opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenu (tzw. podatku od deszczu) w maksymalnej, ryczałtowej stawce, co może generować stałe, roczne koszty rzędu kilkuset złotych.

Nowy obowiązek, choć ukryty pod hasłami ekologii i adaptacji do zmian klimatu, staje się realnym obciążeniem dla właścicieli domów. Warto już teraz zapoznać się z nowymi wymogami i przygotować niezbędne dane, aby uniknąć niepotrzebnych problemów i wysokich kar w nadchodzącym roku.