O godzinie 21:00 zamknięto lokale wyborcze, a pracownia Ipsos opublikowała wyniki exit poll na zlecenie TVP, TVN i Polsatu. Badanie wskazuje na zaciętą walkę między głównymi kandydatami, ale ostateczne wyniki mogą jeszcze ulec zmianie.
Czym jest exit poll i na ile jest wiarygodny?
Exit poll to sondaż przeprowadzany wśród wyborców zaraz po opuszczeniu przez nich lokali wyborczych. Choć daje wstępny obraz preferencji wyborczych, nie jest tożsamy z oficjalnymi wynikami. W przeszłości zdarzały się rozbieżności między exit poll a ostatecznymi rezultatami.
Paweł Predko z Ipsos poinformował PAP, iż w badaniu wzięło udział około 50 tys. respondentów, co zwiększa jego wiarygodność statystyczną.
W przedmiotowej sprawie należy podkreślić, iż wybory prezydenckie różnią się istotnie od wyborów parlamentarnych, zarówno pod względem procedury, jak i skutków prawnych. Jedną z kluczowych różnic jest brak domniemania ważności wyborów prezydenckich, które – w przeciwieństwie do wyborów parlamentarnych – muszą zostać zatwierdzone przez Sąd Najwyższy (art. 129 ust. 1 Konstytucji RP).
Zgodnie z art. 129 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej:
„Ważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza Sąd Najwyższy.”
Obowiązek ten realizowany jest w tej chwili przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. W związku z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. wyrok z 19 listopada 2019 r. w sprawie C‑585/18, C‑624/18 i C‑625/18) oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (np. wyrok w sprawie Reczkowicz p. Polsce, skarga nr 43447/19), wskazuje się, iż izba ta nie spełnia standardów niezawisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą. Zasiadają w niej osoby powołane z rażącym naruszeniem zasad praworządności i procedur konstytucyjnych, w tym z udziałem organu zwanego „neo-KRS”, którego legalność została podważona przez liczne orzeczenia sądów krajowych i międzynarodowych.
W związku z powyższym, niezależnie od wyniku drugiej tury wyborów prezydenckich – bez względu na to, czy zwycięży kandydat A, czy kandydat B – pojawia się istotny problem prawny. Zakwestionowanie legalności organu odpowiedzialnego za stwierdzenie ważności wyborów może prowadzić do sytuacji, w której orzeczenie Sądu Najwyższego nie będzie uznane za wydane przez sąd ustanowiony zgodnie z prawem. W konsekwencji może to uniemożliwić skuteczne objęcie urzędu przez wybranego prezydenta, ponieważ art. 130 Konstytucji RP stanowi, iż prezydent obejmuje urząd po złożeniu przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego, co wymaga uprzedniego stwierdzenia ważności wyboru.
Taka sytuacja mogłaby prowadzić do poważnego chaosu konstytucyjnego oraz destabilizacji organów państwa. W skrajnych przypadkach może być wykorzystywana przez decydentów politycznych do wprowadzenia nadzwyczajnych środków konstytucyjnych, takich jak stan wyjątkowy lub choćby stan wojenny (na podstawie art. 229–234 Konstytucji RP), co stwarza poważne ryzyko dla porządku prawnego i demokratycznego ustroju państwa.
Wyniki exit poll: Kto prowadzi?
Według najnowszych danych:
- Rafał Trzaskowski – 30,8%
- Karol Nawrocki – 29,1%
- Sławomir Mentzen – 15,4%
- Grzegorz Braun – 6,2%
- Adrian Zandberg – 5,2%
- Szymon Hołownia – 4,8%
- Magdalena Biejat – 4,1%
Pozostali kandydaci uzyskali mniej niż 4% poparcia.
Frekwencja wyborcza i druga tura
Frekwencja w wyborach prezydenckich wyniosła [aktualna frekwencja – należy uzupełnić danymi z PKW]. jeżeli żaden z kandydatów nie przekroczy 50% głosów, druga tura odbędzie się 1 czerwca.
Czy exit poll może się mylić?
W poprzednich wyborach różnice między exit poll a oficjalnymi wynikami sięgały kilku punktów procentowych. W 2020 roku sondaże exit poll wskazywały na minimalną przewagę Andrzeja Dudy, ale ostateczna rozbieżność wyniosła ok. 2%.
Kiedy poznamy oficjalne wyniki?
Państwowa Komisja Wyborcza stopniowo publikuje wyniki z poszczególnych obwodów. Pełne, zatwierdzone rezultaty powinny być znane w ciągu 48 godzin od zamknięcia lokali.
Read more:
Pierwsze wyniki exit poll tzw. wyborów prezydenckich w Polsce
